Deprem kuşağında yer alan ülkemizde yakın dönemde yaşanan 99 depremi afetinden sonra mevcut yapı stokunun depreme dayanıksız olduğu gerçeği acı bir tecrübe ile kendini hatırlatmıştır. Buna istinaden yeni yapılacak yapılara ve ihtiyaç halinde eski yapıların kontrol edilebilmesi adına Deprem Yönetmeliği ve Yapı Denetimi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir.
Yapı Denetimi Hakkında Kanunda “Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir” denmektedir. (4708 sayılı Yapı Denerim Hakkındaki Kanun Madde 1) Kanun kapsamında Yapı Denetim Firmalarının tanımı, kuruluş ve çalışma yöntemi, sorumluluk ve görevleri, yapılamayacak işler tanımlanmıştır.
Yeni yapımı planlanan her yapıda proje ve ruhsat aşamalarından başlamak üzere işyeri teslimi, inşaat süreci, tamamlanma ve işyeri bitirme tutanağı ve iskan aşamasına kadar projelerin uygunluğu, inşaatın projeye uygun yapılıp yapılmadığı, iş güvenliği ve işçi sağlığı vb. konular yapı denerim firmalarının sorumluluğundadır. Kanunla belirlenen yer ve bina türleri haricinde tüm yapılacak yapıların yapı denetim kontrol ve sorumluluğunda yapılması gerekmektedir.
Yapı denetim firmaları ortaklarının tamamının mimar, mühendis olması gerekmektedir. Firmalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yetkilendirilip kontrol edilmektedir.
Yapı denetim firmasının sorumluluğu taşıyıcı sistemden dolayı on beş yıl, taşıyıcı olmayan diğer kısımlarda ise iki yıldır. Kanun kapsamında yapıda yapı kullanma izni alındıktan sonra ilgili idareden izin alınmadan yapılacak tadilattan doğan yapı hasarından, izinsiz tadilat yapan sorumludur denmektedir.
Yapı denetim sadece yapı denetim firmasının sorumluluğunda olmayıp, yapı sahibi, müteahhit ve yapı denetim şirketi ile şantiye şefinin sorumluluğu altındadır.
Rant amaçlı yapılan ve genellikle inşaat bitip, iskan sonrası eklenen kat, büyüme veya eklentilerin binayı statik olarak etkilediği bilinmelidir. Deprem kuşağında bulunduğumuz gerçeği ile yapıların kontrollü, projesine uygun ve gerekli teknik yöntemler ile yapılması gerekmektedir.
Son yıllarda yabancı yatırımcının da ilgisini çeken ülkemizde son dönemde kısmen yatırım, kısmen vatandaşlık işlemi için yabancıya gayrimenkul satışları gerçekleşmektedir. Yerli veya yabancı yatırımcının güvenle yatırım yapabilmesi, sağlam ve kontrollü tüm denetimleri sağlıklı bir şekilde yapılarak üretilmiş yapılardan geçmektedir.