Arsa payı kat mülkiyeti kanunda belirtilen esaslara göre bina, apartman gibi taşınmaz yapılarda her bir bağımsız bölümün kat mülkiyeti bakımından sahip olduğu arsa hakkına denir.
Kat mülkiyeti ya da irtifakı kurulurken binanın ya da binaların bulunduğu parsel arsadan, arsanın rayiç değeri oranınca bağımsız bölümlere pay verilir.
Arsa payları ortak mülkiyet paylarıdır. Bu nedenle kat mülkiyeti ve arsa payı birbirinden ayrılamayacağı gibi bağımsız olarak devirleri de yapılamaz. Kat mülkiyetinin satış, miras vb. nedenlerle başkasına geçmesi halinde bağlı bulunan arsa payı da kat mülkiyetiyle beraber geçer. Arsa payı, mülkiyet ve irtifaktan ayrı olarak devir edilemeyeceği gibi miras yolu ile intikal edemez ve farklı bir hakla kayıt altına alınamaz.
Arsa payı nasıl hesaplanır?
Arsa payında temel olarak bağımsız bölümün ana taşınmazın değerine oranı esas alınır. Arsa payının değeri hesaplanırken metrekareye göre büyüklüğü değil, her bir bağımsız bölümün piyasa şartlarındaki alım/satım değeri üzerinden yapılır. Gayrimenkullerin bu bağlamdaki değerlemeleri, belediyeler bünyesindeki Emlak Değeri Takdir Komisyonuna başvurularak öğrenilebilir.
Arsa payının hatalı belirlenmesi halinde maliklerin düzeltim davası açma hakları bulunur. Ancak arsa payı belirlendikten sonra, sonradan meydana gelen bağımsız bölümlerin değerindeki artış ya da azalıştan ötürü arsa payı değiştirilemez.
Arsa payı metrekare hesaplama
Bağımsız bölümler için arsa payından metrekare hesabı şu şekilde yapılır:
Örneğin; Ana binanın tapuda 1500 metrekarelik parsel, arsa payının ise 20/330 olduğunu farz edelim.
(1.500 metrekare/330) x 20 = 90.909 metrekare
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi
Arsa sahibi ya da sahiplerinin arsa payına karşılık olarak bir müteahhitle anlaşmaları sonucunda kurulan sözleşmeye arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi adı verilir. Arsa sahibi ya da sahipleri yapılacak olan binaya karşılık belirli bir payı müteahhide bırakmakla, müteahhit ise pay karışığında binayı anlaşılan şartlarda teslim etmekle mükelleftir.
Arsa payı düzeltme davası
Kat Mülkiyeti Kanununun 3 ve 4. maddeleri uyarınca arsa paylarının düzeltilmesi malikler tarafından talep edilebilir. Arsa paylarında bağımsız mülkiyete çevrilirken denklik kusurlarının olması halinde, malik ya da malikler dava açarak arsa payının düzeltilmesini mahkeme yolu ile talep edebilir.
Kaynak: Milliyet Emlak Dergi